Türk çoban köpeği olan akbaş, Anadolu’nun en eski koruma ve çoban köpeği ırkıdır. Sivrihisar ve yöresinde sürü koruma köpeği olarak yetiştirilmektedir. Süt beyazı post rengine sahip, çekik karınları, derin göğüs kafesleri, uzun bacakları ve kaslı vücutları ile oldukça çevik ve hızlı köpeklerdir. Yüksek ancak hantal yapıda değildir. Vücut ile orantılı zarif bir kafa yapısına sahiptir. Hareket halinde ya da alarm durumunda kalçanın üzerinde içe doğru sarmal kuyruk tutuşu özeldir. Erkek ve dişiler arasında morfolojik yapı (vücut uzunluğu, kafa büyüklüğü, kemiklilik) bakımından farklılıklar belirgindir. Erkek köpekler dişilerden daha uzun ve ağırdır. Ergin canlı ağırlık erkeklerde 40-60 kg, dişilerde 35-45 kg’dır
Mastiff ve tazı özelliği gösteren dünyadaki tek ırk olan akbaşın yurt dışındaki ülkelerde özellikle Amerika’da yetiştiriciliği günden güne yaygınlaşmaktadır. Amerikan Tarım Bakanlığı tarafından yapılan ve Kuzey Amerika’da ki çoban köpeklerinin sürü koruma performanslarını konu alan bir araştırmada Akbaş ırkı birinci olmuştur.
Himayesinde gördüğü inek, koyun gibi hayvanlara ve birlikte yaşadığı insanlara karşı çok korumacı davranır. Ama kurt, çakal, ayı gibi hayvanlara karşı çok saldırgan olur. Akbaş köpekleri doğaları gereği korumacı ve şüphecidirler. Evine gelen konuklara da kuşkuyla bakar. Bir koyun sürüsünü dağıtmadan tek başına ağıla kadar getirebilir. Özgürlüğüne çok düşkündür. Bundan 3000 yıl önce Beyaz Kurttan üretildiği ve genetik bilimciler tarafından çoban köpeği ırklarının genetik atasının Orta Asya kurdu olduğunu belirlemişlerdir.
